Wat is het eigenlijk een raar concept. Liefde. Ik vraag me af in hoeverre dit concept eigenlijk uberhaupt te definieren is. Je hebt een hoop mensen die het woord 'liefde' in totaal verschillende situaties in de mond nemen en toetsen aan het gevoel van iemand anders is onmogelijk. Wanneer concludeer je bij jezelf: 'dit is liefde'? Wanneer concludeer je dat je van iemand houdt? En wat voor oorzaak en implicaties heeft dat?

Persoonlijk vind ik het nog altijd moeilijk te grijpen. Dik vijf jaar ben ik met een meisje samengeweest, dat ik het overgrote gedeelte van die tijd gezien heb als degene met wie ik samen zou blijven, een toekomst zou opbouwen, kinderen zou krijgen. Ik hield van haar. Dat label heb ik er ook opgeplakt en er is nog geen moment geweest dat ik ook maar een beetje geneigd ben geweest om dat te corrigeren. En zij hield volgens mij net zo goed van mij. Ze gaf me er alle reden toe om dat te geloven en ik heb er eerlijk gezegd ook nooit aan getwijfeld of dat wel het geval was.

Ik hoef maar even terug te kijken. Legio dingen die ik kan opnoemen waaruit ik de conclusie kan trekken dat zij van mij hield. 'Ons wereldje', bijvoorbeeld. Alle insiders-dingen die wij hadden. Het vertrouwen dat wij in elkaar stelden. De tedere manier waarop we met elkaar omgingen, maar misschien ook wel de felheid van de ruzies die we soms hadden, waaruit bleek hoe belangrijk we het allebei vonden dat we elkaar begrepen, konden begrijpen, konden steunen - of op z'n minst lief bleven vinden. Kleine dingetjes, zoals dat ze ondanks mijn soms gigantische ochtendhumeur in een periode dat het al niet zo goed meer ging, een kop koffie voor me zette als ik uit bed kwam en me maar m'n gang liet gaan. De wilskracht die ze heeft getoond om dingen die moeilijk waren, toch aan te pakken, te veranderen. Het samen bouwen aan een toekomst, het elkaar stimuleren en enthousiasmeren...

Mja, het is niet zo zinvol om dat allemaal te gaan reproduceren. Ik zou aan een blogje niet genoeg hebben en eerlijk is eerlijk, terugkijken heb ik in het verleden in mijn blogs al heel veel gedaan. Het terugkijken dat schijnbaar uiteindelijk ervoor zou moeten zorgen dat er een glimlach op je gezicht verschijnt vanwege fijne herinneringen. Het heeft een poos geduurd voordat ik dat pijnloos kon. Nu lukt het vaak wel, maar nog steeds is dat niet helemaal ongecompliceerd.

Mijn laatste blog hier heb ik geschreven kort nadat ik mijn laatste ontmoeting met haar had, begin dit jaar. Onze relatie was begin 2006 uitgegaan, waarna een roerige tijd volgde. Na een aantal maanden was er geen noodzaak meer voor contact en daarmee ging het contact verloren. Ik nam geen contact op omdat ik de ene keer dacht dat ze dat het liefste wilde, dat ik mij slechts zou opdringen, dat ik als een irritant persoon haar geschiedenis in zou gaan. De andere keer niet omdat ik bang was, simpelweg omdat het me allemaal zoveel deed dat ik niet wist of ik het resultaat dat het voort zou brengen, aan zou kunnen. Zwak, natuurlijk, maar niettemin realiteit. Wat bij haar de redenen zijn weet ik tot op de dag van vandaag niet, maar mijn vermoeden is dat ze rationeel gedacht heeft dat het over en uit was en dat ze verder moest en dat contact met mij daar niet bij zou gaan helpen. Ik heb altijd het gevoel gehad dat zij er ook heel veel moeite mee heeft gehad, maar dat dit haar manier was om daarmee om te gaan.

Vrede kon ik echter niet krijgen met de situatie. Ik was ook onevaren op dit vlak. Wist ik veel dat het zo lang bij me door kon sudderen, dat het voor zoveel problemen in mijn geest zou kunnen zorgen. Wist ik veel dat je aan een op zich zonder nare gebeurtenissen, zonder ruzie, zonder ontrouw of wat dan ook verlopen relatiebreuk een gecompliceerd rouwproces kon overhouden? Da's wat klinisch gesteld, maar wel waar het uiteindelijk op neergekomen is. Dan ben je nogal geneigd om, als je alle andere mogelijkheden vruchteloos hebt beproefd, te proberen de laatste mogelijkheid om verder te komen aan te grijpen, en dat is toch contact zoeken.

Sommige mensen begrijpen dat niet. Vinden kort gezegd dat als iemand (ook al is het impliciet) aangeeft geen contact te willen, je dat moet respecteren. Ik heb me met die vraag wel eens beziggehouden. Waarom is het zo dat als iemand iets niét wil, je dat moet respecteren en als iemand iets wél wil, dat niet hoeft? Een hele analyse eraan overgehouden. Beide opties hebben immers een pendant: als iemand geen contact wil, wil diegene wél met rust gelaten worden, was bijvoorbeeld een tussenstap. Met als eindstation dat als iemand iets niét wil, diegene feitelijk niet wil dat er enige invloed op zijn of haar leven uitgaat van jouw handelingen. En als iemand iets wél wil, geldt dat er wel een invloed op iemands leven vanuit gaat. Zo is de vraag die ik in het begin van deze alinea stelde, te beantwoorden. Maar bevredigend is het niet. Wellicht vanwege het feit dat je zo klinisch niet hoeft te denken en je iemand ook gewoon een plezier zou kunnen doen. Kleine moeite, groot plezier, dat idee. Al is de omvang van die moeite natuurlijk ook weer niet te meten.

Hoe dan ook, ik heb het gevoel altijd gehad dat ik op een soort randje balanceerde. Ik wilde M. absoluut niet tot last zijn, maar aan de andere kant het contact met haar herstellen. Ik had het gevoel heel sterk dat daar de sleutel zou liggen om zelf verder te kunnen. Of dat nu was omdat we weer in elkaars armen zouden vallen en elkaar weer helemaal zouden vinden of dat dat was omdat duidelijk werd dat wij echt niks meer bij elkaar te zoeken hebben en daardoor alle contact verder ook kwijt zouden raken, was me op een gegeven moment om het even.

Zo heb ik verschillende vruchteloze pogingen ondernomen om het contact met haar te herstellen. Ik kan me voorstellen dat dit uiteindelijk een beetje verwarrend voor haar werd, omdat de insteek per contactlegpoging nog wel eens wilde verschillen. Nu weer een neutraal, belangstellend mailtje, dan weer een brief met een uiteenzetting van hoe ik mij voelde, dan weer een Valentijnskaart met nauwelijks tekst. Daar is ook moeilijk een pijl op te trekken. Hoe dan ook bleef haar reactie consequent uit.

Eind vorig jaar kwam ik haar toevallig tegen op straat en om een lang verhaal kort samen te vatten, kon ik haar overhalen om een keer af te spreken om koffie te drinken. Dat leidde tot twee 'koffiedates', één lang telefoongesprek en een kort gesprekje op straat, waarover ik ongetwijfeld al wel geschreven zal hebben. Dat contact was op zich fijn en goed. Neutraal gezellig, leuk, zonder moeilijke dingen. Het enige wat misschien wat zwaarder was, was tijdens de laatste ontmoeting. We kregen het toen over ons liefdesleven na onze relatiebreuk en ze vertelde dat ze sinds kort een nieuwe vriend had. Ondanks alles deed me dat nog best veel. Ook ondanks het feit dat ikzelf drie relaties had gehad in de tussentijd. Het werkt niet zo van 'als je het zelf doet, komt het ook van een ander niet meer aan'. Het was tenslotte ook niet mijn keuze geweest om definitief uit elkaar te blijven en alle contact te verbreken. Dat gaf me misschien dat gevoel ook wel. Ik had haar de keuze gelaten, zij mij niet.

Maar goed, dat is een dwaalspoor en ook niet zo belangrijk. Zo gaan die dingen tenslotte en dat weet ik ook dondersgoed. Een nare sfeer ontstond helemaal niet; ik vertelde haar hooguit dat ik aan het idee moest wennen en vond dat ikzelf maar uit moest zoeken wat het nou gevoelsmatig met me deed. Niet alleen zou zij er niks mee gekund hebben, ik vond ook dat ik haar daar niet mee lastig mocht vallen. Er was zoveel tijd voorbijgegaan. Bijna drie jaar.

Aan dat idee heb ik ook erg moeten wennen; dat heeft nog wel een poos doorgesudderd in mijn geest en me af en toe flink gebeten. Maar ik was aan de andere kant erg blij dat het contact eindelijk hersteld leek. Ook al was het misschien nog maar kort en niet zo uitgebreid, het verliep allemaal prettig. Ik vond dat en dacht aan haar te zien dat zij dat ook vond, wat zij ook nog woordelijk bevestigde. 'An end has a start', noemde ik mijn ondanks het toch wel erg gevoelige nieuws toch hoopvolle blog kort na die ontmoeting.

Het leek ergens onwerkelijk dat M. een nieuwe vriend had. Ik kon me dat nauwelijks voorstellen. Ik werd me ervan bewust dat ik ergens in mijn geest haar en mij kennelijk nog immer niet echt losgekoppeld had. Ook niet zo verwonderlijk, in retrospectief, als je al m'n blogs terugleest en weet wat er eigenlijk gaande was. Dat loslaten leek af en aan te gaan. Dan leek ik haar weer helemaal losgelaten te hebben, maar daarna kwam het weer onverbiddelijk terug. Vooral omdat het altijd allemaal onaf gevoeld heeft en ik nooit gevoeld, eigenlijk zelfs nooit echt geloofd heb, dat hoe het was, ook was wat het alleen maar kon zijn of wat het zou moeten zijn. Een nieuwe vriend maakt daar niet meteen korte metten mee, zo schreef ik ook eerder in mijn blogs en wist ik uit eigen ervaring, maar toch - het was op z'n zachtst gezegd 'wennen'. Wel had ik de gedachte nog steeds (oprecht, hoe raar dat ook moge klinken) dat als ze daadwerkelijk gelukkig werd van die jongen, ik haar dat geluk van harte gunde en ik me er ook in zou kunnen berusten. Maar er waren wat dingen - waar ik hier niet op in kan gaan - waardoor ik eraan twijfelde of hij wel degene was bij wie ze het geluk vinden zou. Dat hielp niet.

Hoe dan ook, de vriend was een feit en ik had het ermee te doen. Ik wist dat het voor wat ik eigenlijk wilde, ook niet zoveel uitmaakte en bleef blij vanwege het feit dat het contact hersteld leek. Maar uiteindelijk bleek niets minder waar. Na die ontmoeting heb ik haar een filosofisch getint stukje gemaild dat ik eens geschreven had (niet over haar of specifiek over liefde) waar we over gepraat hadden en waarvan ik had aangeboden het haar te laten lezen, wat ze wel wilde. Daar kreeg ik geen reactie op. Okee, ze was al nooit echt een mailster geweest, dus dat maakte ook niet zoveel uit. Maar toen ik op een gegeven moment weer belde om eens af te spreken, kreeg ik haar niet te pakken. Ofwel ze nam niet op, ofwel ik werd weggedrukt (althans, dat gevoel had ik heel sterk). Ik heb het in bescheiden mate geprobeerd, met flinke tussenpozen ertussen (wilde haar nog steeds niet lastigvallen), maar kreeg haar niet te pakken. Waarna ik in een e-mail vertelde dat ik het gevoel had dat ze me niet wilde spreken en of dat klopte. Ze antwoordde, wat ik op zich wel heel prettig vond, alleen hetgeen ze antwoordde, had ik wat meer moeite mee.

In het kort leek de hoofdreden te zijn waarom ze mij inderdaad niet te woord stond dat ze dacht dat haar nieuwe vriendje dat misschien niet fijn zou vinden (ook al had hij gezegd dat hij er geen problemen mee had dat ze contact met mij had, maar ze zou het zelf waarschijnlijk niet prettig gevonden hebben dus zo kwam ze tot dat oordeel). Ik ga jullie besparen welke denk- en gevoelsprocessen dat dan weer op gang bracht, maar in essentie merkte ik dat ik er toch wel verdrietig van werd. Met de geschiedenis die we hadden, was er na al die tijd weer contact, moest dat nu weer sneuvelen omdat eventueel heel misschien de nieuwe meneer er moeite mee zou kunnen hebben.

In eerste instantie deed ik niks met die mail. Ik wist niet wat ik ermee moest. Het luidde niet van 'ik wil helemaal geen contact meer met je', maar meer 'ik ben nu met andere dingen bezig'. Vaagheid alom en ik wist dat ik er niet op hoefde te rekenen dat zijzelf op een gegeven moment contact met me zou gaan zoeken. Wat moet je dan? Ofwel braaf ja knikken en zeggen dat ik het begrijp (wat ik, ondanks alles wat ik ertegen in te brengen had, nog wel enigszins deed ook), waarmee het contact weer definitief down the drain is, ofwel faliekant tegen haar wensen ingaan, wat ik ook nooit gewild heb.

Ik kon niet langer balanceren. Ik ging vallen, de ene of de andere kant op.

Uiteindelijk besloot ik na een maand of twee haar maar te mailen en toch maar eerlijk haar te vertellen hoe ik ertegenaan keek. In een, naar mijn mening (en die van een paar anderen die ik hem in mijn onzekerheid ook heb laten lezen danwel de strekking heb verteld), vriendelijke, niet-aanvallende mail waarin wél de waarheid stond. De waarheid over hoe ik het ervoer - en dat was niet prettig. Ik besloot dat de satijnen handschoendjes die ik over het algemeen naar mensen die dichtbij me sta hanteer (en naar haar toe, op één uitzondering na, ook gehanteerd heb), maar eens uit moest doen. Dat had ik in andere situaties in de periode daarvoor ook gedaan en dat bleek toen steeds goed uit te pakken. Maar een beetje onzeker bleef ik er wel over. Nog steeds wilde ik haar niet nog verder van me afdrijven en nog steeds wist ik absoluut niet wat ik, of dingen die ik deed, met haar zou doen - omdat het zo onaf was. Ik heb geen flauw idee hoe ze nu tegenover me staat, ik kan er slechts over speculeren. Een face to face gesprek zou die kloof kunnen overbruggen, maar dat moet je eerst gegund worden.

Kort na de mail zou ik ook gaan afstuderen van mijn tweede studie. Ik wilde haar daar ook voor uitnodigen. Zonder haar was ik wellicht die studie nooit gaan doen. Het was toen nog in het kader van 'samen iets opbouwen'. En ze heeft me ook in de periode dat we samen waren vreselijk gesteund en zelfs geinspireerd met die studie. Dat merkte ik des te meer nadat het uitgegaan was, toen ik me steeds vaker ging afvragen waarom ik dit nou eigenlijk deed (en die twijfel ook weer wegdrukte). Ik vond het gek om na mijn mail spontaan die uitnodiging te sturen, dus dit had ik haar ook al in mijn mail verteld. Daarna haar de uitnodiging gestuurd. Uiteindelijk heb ik met mijn afstuderen vorige week niks van haar vernomen.

Waarom nu dit hele verhaal? Deels vanwege een gelofte die ik mezelf gedaan heb, ooit, toen ik begon met schrijven op deze site: mijn blogs moesten een rond verhaal vormen en ik zou er pas mee stoppen als ik duurzaam het gevoel had dat alles wel weer goed was (bij vlagen heb ik dat wel heel vaak gehad). Deels vanwege het feit dat ik heel veel over het concept liefde en alles wat ermee te maken heeft heb nagedacht. Want ik vind het contrast zo schril.

We gaan terug naar het begin van deze blog. De liefde. De labels die zij en ik er zelf opgeplakt hadden en die wat mij betreft echt waren. De band die we hadden, alles wat we deelden en hoe we met elkaar omgingen. Ultiem vertrouwen in elkaar (wat ik misschien, door het uit te maken, bij haar heb beschadigd, maar dan nog - dan negeer je ook alles wat ik daarna heb gedaan om haar duidelijk te maken hoe de vork in de steel gezeten had). Elkaars wederhelft. Plato's Eros in zijn puurste vorm, zo heb ik dat ervaren. Ware Liefde.

En dan zit je drie jaar later en dan sta je zo tegenover elkaar. Gekunstelde en onzekere communicatie, maar vooral: geen communicatie. Zelfs niet even iets laten horen op een afstuderen. Verjaardagen en dergelijke nog tot daaraan toe, maar afstuderen is de afronding, de bekroning van een aantal jaren werk - waar zij ook nog deelgenote van is geweest. Waar ik zonder haar wellicht nooit aan begonnen was.

Vandaar de titel van mijn blog. Vervreemding. De ervaring dat je voor je gevoel Ware Liefde te pakken kunt hebben, maar dat dat nog geen enkele garanties biedt. Zonder dat er ooit echt narigheid tussen haar en mij is geweest en feitelijk alle contact die er na de breuk is geweest, van neutraal ok tot positief gezellig en leuk liep, lijkt een Ware Liefde te kunnen transformeren naar bijna totale vervreemding. Eerlijk gezegd heeft dat nooit in mijn concept van liefde gepast en door deze hele gang van zaken, alles wat er gebeurd is, heb ik me gerealiseerd dat die liefde van mij kennelijk vrij onvoorwaardelijk is. Klinkt heel mooi, maar je koopt er niet zoveel voor - of het labeltje Ware Liefde en houden van moet voor allebei exact dezelfde gevoelens, gedachten en concepten inhouden.

Want ik neem het haar niet kwalijk. Zoals ik haar eigenlijk niks kwalijk heb genomen van wat er na de breuk gebeurd is. Hoezeer ik ook de conclusie getrokken heb dat er niks kwetsender is voor een (gewezen) geliefde dan genegeerd te worden, ik kan haar dat niet kwalijk nemen. Zij is niet ik en ik denk de meeste dingen van haar wel te kunnen plaatsen of begrijpen. Al blijft het speculeren. En het is dat speculeren waar ik wel eens vanaf zou willen.

Het maakt het wel moeilijk soms om te reageren op stukken die hier geschreven worden. Er zijn zoveel dingen waar zoveel mogelijke verklaringen voor zijn. Waar zoveel achter lijkt te zitten. Niets is wat het lijkt, vaak, en zeker in het begin, als je net in die heftige storm van de ldvd beland bent, zie je dingen vaak niet scherp. Wederzijds begrip zou een hoop helpen - of bereidheid tot wederzijds begrip, maar dat is in die storm van emoties soms erg lastig te bewerkstelligen. Ik heb alleen nooit echt begrepen waarom dat niet na verloop van tijd mogelijk is. Hoe het toch kan zijn dat iets wat ooit zo belangrijk en mooi was, voor een lange tijd (altijd?) fucked up blijft. Het is liefde, en toch ook weer niet.

Een relatie is aan of uit, in veel gevallen. Een soort schakelaar. Dat is denk ik cultureel ingegeven. De consequenties die het op 'uit' zetten van de schakelaar met zich mee kunnen brengen, heb ik kennelijk schromelijk onderschat. Ik denk dat ik teveel vertrouwen had in de liefde, in hetgeen zij en ik samen hadden. Ik zag 'aan' of 'uit' als een formaliteit, maar er zijn velen die dat niet doen. Daar ben ik wel achter gekomen. Niet dat ik het ondoordacht of speels of wat dan ook had uitgemaakt, maar ik had op z'n minst verwacht dat daarmee niet ook meteen het laatste woord gezegd zou zijn en geen ruimte meer zou zijn voor nieuwe inzichten en alles wat daarop lijkt.

Hoe dan ook - ik denk er nog steeds wel veel over. Liefde. Wel kan ik zeggen dat over het algemeen de ergste pijn van alles wat met M. te maken heeft, inmiddels verzacht is. Ik heb veel dingen zelf moeten plaatsen en heb het gevoel dat ik zo langzamerhand wel een eind gekomen ben. Maar perfect wordt het niet, zolang het zo onaf blijft als het is. Maar soms moet je het doen met wat je hebt en heb je geen keuze. Neemt niet weg dat ik het nog wel vaak mis. Het gevoel van liefde. Het gevoel van houden van. Alles waar ik dat labeltje op placht te plakken en dan wederzijds. Maar dat is misschien iets voor een andere blog.