Vanmiddag ga ik zoals beloofd eens aan de slag met mijn “resterende” zwakke punten en zien of ik die kan verbeteren. Hiervoor heb ik eerst maar weer eens mijn lijstje tevoorschijn getoverd, en punt voor punt gekeken wat ik hiermee kan, of ik daar al iets op ondernomen heb, en (als dat niet het geval is of onvoldoende resultaat geeft) welke acties ik kan doen. De punten die er staan zijn daarmee dus als volgt:

Ik zoek de limieten/grenzen op, ook op ongepaste momenten. Daar lijk ik wel redelijk grip op te gaan krijgen doordat ik meer / bewuster met empathie bezig ben. Doordat ik me meer in anderen inleef, zie ik eerder in dat ik grenzen bereik die ik niet moet willen bereiken. Dat gaat dus de goede kant op, maar het zou me zeker helpen als ik daar iets meer reflectie op zou krijgen. Wat ik daarin kan doen is mijn omgeving vragen me wat meer feedback te gaan geven; aangeven wanneer ik grenzen benader.
Ondoordacht handelen gebeurt nog wel eens. Daar moet ik wat meer controle over gaan krijgen. Om dat te bereiken ga ik meer voor mezelf opschrijven voordat ik ga handelen. Als ik schrijf zie ik vanzelf wat de gevolgen van de acties die ik doe zijn en kan ik op tijd bijsturen om problemen te voorkomen
nee zeggen blijft moeilijk. Dat punt ga ik vandaag verder uitwerken om te zien wat ik daarmee kan
niet op tijd hulp zoeken is ook een punt dat ik kan verbeteren. Als het lukt ga ik hier vandaag nog mee aan de slag, maar ik zet hem op de lijst voor morgen. Ik wil mezelf niet overbelasten of half werk leveren.
té rechtlijnig zijn begint af te nemen. Ook dat weer met dank aan empathie toepassen zie ik eerder andere invalshoeken, andere denkbeelden en neemt het rechtlijnige in me af. Een goed teken dus, en een extra motivatie om meer met empathie bezig te blijven.
niet-relevante zaken erbij halen blijft ook een zwak puntje van me. Geen idee nog hoe ik daar mee om moet gaan, maar komt tijd, komt raad. Deze gaat dus ook naar morgen of misschien wel overmorgen; dat laat ik even afhangen van wat er nog meer voorbij komt en kan dan de juiste prioriteiten stellen.
handelen nadat ik inzicht in iets heb lijkt haaks te staan op ondoordacht handelen. Toch is dat niet helemaal het geval, en ik wil dit punt dan ook versterken door meer door te vragen; zorgen dat ik dat inzicht wel heb. Als ik niet snap waarom iets op een bepaalde manier door iemand wordt gesteld, gevraagd, dan moet ik niet op m’n hol blijven zitten en het laten voor wat het is, maar juist vragen waarom dat wordt gevraagd aan me, snappen wat iemand bedoeld. Ook dus weer empathie en communicatie.
moeite hebben met doseren blijft een lastige, maar ook hier weer helpt empathie in een hoop gevallen. Niet in alle gevallen, zo getuigd wel van m’n verhalen die ik hier plaats. Om nu te zeggen dat ik zo lekker weet te doseren in posts, dat lijkt me niet helemaal het geval Maar doseren op de juiste momenten zou wel prettig zijn. Doseren doseren dus als het ware Het gaat al wel beter, maar nog (lang) niet perfect. Blijf ik dus aan werken.

Goed, het plan is duidelijk. Vandaag ga ik dus leren nee zeggen. Ook hier weer, zoals altijd, begin ik met de vraag wat dit nu precies inhoudt. Voor mij is “nee zeggen” het aangeven van mijn grenzen, maar ook vertrouwen vergroten. Immers, als je overal ja op zegt, dan is de kans groot dat je daarmee sommige toezeggingen niet na kan komen. Niet omdat je het niet wil, maar simpelweg omdat je niet alles tegelijk kan. Grenzen stellen op basis van je eigen capaciteiten dus. Maar hoe doe je dat dan in de praktijk? Daar ben ik eens naar op zoek gegaan, en er is het nodige over te vinden. Nee zeggen bestaat voor zover ik het nu kan zien uit 2 delen. Een mentale kant en een praktische kant. De mentale kant slaat op dat je voor je gevoel geen nee kan zeggen. Daar kom ik straks even op terug. Eerst de praktische kant.

Een van de meest praktische tips is een denkpauze vragen. Je hoeft niet meteen antwoord te geven als iemand een gunst vraagt; je kan aangeven er later op terug te komen. Natuurlijk moet je er dan ook wel op terug komen, anders krijg je weer heel andere problemen op het gebied van betrouwbaarheid. Je kunt daar natuurlijk zelf een systeem op aanbrengen. Zo kwam ik bijvoorbeeld de suggestie tegen om verzoekjes te noteren in je agenda of smartphone, en 1 of 2x per week de verzoekjes die er liggen na te gaan, en op basis van je agenda daar dan op te antwoorden. Geef dan wel bij het aannemen van een verzoek aan dat je er over nadenkt en erop terug komt; dan is de situatie voor iedereen helder.
Een andere praktische tip is van mening mogen veranderen. Je kan ergens ja op hebben gezegd, en later er op terug komen. Daar is niets ergs aan, maar het kan wel eens handiger zijn om in eerste instantie nee te zeggen, en daar later eventueel alsnog ja van te maken. Zodoende maak je niet eerst iemand blij om die daarna teleur te stellen, maar stel je eerst iemand teleur (alhoewel dat een groot woord is; je mag immers nee zeggen) en kan je die persoon eventueel nog blij maken door er ja van te maken.
Ook een lijst maken van je eigen bezigheden en activiteiten kan schelen. Daardoor kan je makkelijker prioriteiten stellen, en zie je sneller wanneer je ergens ja of nee op kan gaan zeggen, keuzes maken etc. Prioriteiten en nee zeggen hangen dus wel sterk met elkaar samen.
Daarnaast is nee zeggen niet alleen een mondelinge mededeling, maar is het handig om het ook uit te stralen. Nee zeggen met je lichaamstaal dus. Rechtop staan, niet wiebelen, de ander aankijken, ontspannen en duidelijk nee zeggen. Dat komt een stuk beter over dan een onzekere nee
De laatste tip die ik tegen kom, en waar ik zelf niet heel gecharmeerd van ben maar wel effectief kan zijn, is jezelf minder bereikbaar maken. Een standaard reply bijvoorbeeld op email die afwijzend is, telefoon uitzetten van tijd tot tijd, of een hindernis opwerpen voordat iemand je verzoekjes kan doen.

Dan de mentale kant van het verhaal. Waarom is nee zeggen soms zo moeilijk? Daar ben ik ook naar op zoek gegaan, en eigenlijk is het niet zo ingewikkeld. Nee zeggen voelt namelijk snel alsof je nee tegen de persoon zegt, terwijl dat helemaal niet het geval is. Je zegt nee tegen de activiteit of het verzoek maar dat is wat anders dan nee zeggen tegen de persoon. Draai het maar eens om; als jij iets aan iemand vraagt en die zegt nee, voel je je dan als persoon afgewezen? Of alleen die activiteit? Het wordt een ander verhaal als overal nee op wordt gezegd natuurlijk, maar dat is meestal dan ook niet het geval; het betreft meestal een geïsoleerde situatie. Een enkel verzoek waar je nee op zegt.
Je hoeft ook geen verklaring voor een nee te geven. Dat is namelijk goedkeuring van de ander vragen om nee te zeggen, en waar zou je goedkeuring voor moeten hebben? Het is jouw leven, jouw beslissing, dus goedkeuring van een ander is niet nodig. Wel kan een verklaring erbij geven wat meer begrip bij de ander opleveren, maar je bent het absoluut niet verplicht natuurlijk. Daarmee hangt dan ook weer samen dat je een verzoek respectvol afwijst. Alleen botweg “nee” is niet heel respectvol, maar “ik vind het heel fijn dat je ….. maar helaas komt het me morgen niet uit. Ik hoop dat je het anders op kan lossen”. Daarmee geef je een heel nette manier van nee, ben je respectvol, laat je de waardering zien maar zeg je toch nee zonder uitleg.
Als iemand boos wordt om een “nee” die je geeft als antwoord, dan is dat het probleem van degene die boos wordt. Je moet immers keuzes maken in het leven. Wat is een groter probleem, dat jij je niet fijn voelt bij een “ja”, of dat een ander boos wordt om een “nee”?

Als ik me aan deze principes vast hou, dan zou ik een stuk beter moeten gaan worden in nee zeggen, en tegelijkertijd dus ook mijn betrouwbaarheid vergroten (omdat ik minder vaak afspraken niet na kom dan). Daarmee is wat mij betreft het “onderzoek” naar nee zeggen afgerond en betreft het alleen nog het in de praktijk brengen hiervan.

Dan maar meteen met goede moed aan het puntje van niet op tijd hulp zoeken. Dit punt speelt bij mij op vrijwel alle gebieden. Zowel in relationele sfeer, als in privé-sfeer en werk-sfeer en heeft me al meer dan eens in problemen gebracht. Tijd dus om daar wat aan te doen. Maar hoe doe je dat? Geen flauw idee, dus we slingeren google maar weer eens aan… Bummer, hoe ik het ook probeer, ik kom niet echt tot een bevredigend resultaat. Ok, als ik dan niets kan vinden, dan mijn eigen boeren verstand maar aan het werk zetten Op tijd hulp zoeken begint volgens mij met op tijd een probleem erkennen. Pas als je ziet dat je ergens tegenaan loopt en het ook erkent dat je er niet of niet makkelijk zelf uit komt ga je hulp zoeken, dus tijdig signaleren van problemen is hierin de hoofdzaak. Het erkennen van een probleem kan je dan naar mijn mening dus weer doen op basis van een bepaalde tijd die je hebt gekoppeld aan de vorderingen die je maakt. Indien de tijd niet meer in verhouding staat tot de gemaakte vorderingen, kun je spreken van een probleem. Het wordt echter een ander verhaal als je überhaupt niet doorhebt dát je een probleem hebt. Daarmee wordt de meetbaarheid dus niet meer van toepassing. In dat geval is feedback van anderen hetgeen waar je op moet letten, en is weer het punt van luisteren / communicatie van groot belang. Daar ga ik de komende periode eens op letten dus. De tijd en vorderingen met bepaalde punten, en feedback van anderen op mezelf.

Voor nu weer even genoeg gedaan; ik heb m’n handen al wel vol aan de huidige lijst en laat ik dat eerst maar eens goed toepassen voordat ik nog meer hooi op m’n vork neem hierin

En zo zijn we dus weer bij dag 19 aangekomen; bijna het einde van de 3 weken. Nog 2 dagen resterend tot we weer contact met elkaar gaan opnemen. Zoals hierboven al te lezen is, heb ik me de afgelopen 24 uur behoorlijk druk daarover gemaakt. Inmiddels is die druk een beetje bij me afgenomen, met dank aan Hetlevenismooi Met name haar opmerking over “geen woorden maar daden” trof doel bij mij. Ik kan haar natuurlijk alles vertellen, maar dat blijven alleen maar woorden. Ik moet en wil haar laten zien dat ik daadwerkelijk veranderd ben. En natuurlijk, het is handig om haar ook te laten weten waarom ik dat tijdens de relatie niet kon, maar het heeft geen top-prioriteit en komt wel op het moment dat zij daar zover voor is. Dat hoor ik vanzelf wel dan. Ik zal haar dus wel aangeven dat ik vanalles bij mezelf ontdekt heb, dat ik weet waarom het mis ging, en dat ik haar begrijp, maar daar laat ik het verder bij. Als ze meer wil weten, dan vraagt ze het wel.

Voor nu is het niet van toepassing; het speelt pas in het weekend, en het is nu “nog maar” donderdag, dus nog wel wat tijd te gaan om verder aan mezelf te sleutelen. Zojuist een meeting gehad op m’n werk, en ik merkte aan mezelf dat ik echt een stuk meer van de discussies mee kreeg doordat ik niet met m’n gedachten al met reacties, vragen of wat dan ook in de weer was, maar echt op het gesprek dat gaande was concentreerde, doorvroeg op het moment dat ik het even niet volgde, controlevragen stelde, eigenlijk het hele verhaal dus. Een prettige constatering. Af en toe gleden gedachtes wel eventjes weg, maar ik kon mezelf dan weer snel terug bij de les krijgen. Echt actief luisteren was het dus, en dat ging goed. Zowaar een soort van overwinning op mezelf

Zoals gezegd was ik gisteren dus nog even bij een vriend van me, die zelf ook nog wel wat probleempjes heeft. Ook toen was ik eigenlijk automatisch actief aan het luisteren, vroeg ook toen door, en voelde hem tijdens het gesprek ook best redelijk aan had ik het idee. Qua communicatie dus ook hier weer een overwinning behaald en ook op het gebied van empathie was dat een kleine victorie. Juist deze dingen kunnen mij in de toekomst enorm helpen in relaties, of dat nu met m’n ex is, of met een ander.

Voornaamste zaak gaat dus voor de korte termijn worden om haar te kunnen tonen dat ik daadwerkelijk aan het veranderen ben. Voor mezelf merk ik dat al wel, maar hoe ik dat in de praktijk aan haar ga tonen ben ik nog niet helemaal uit. Dat zal toch grotendeels afhangen van of we weer tijd met elkaar gaan doorbrengen, maar dat merken we vanzelf wel weer. Aan mij zal het in ieder geval niet liggen wat dat aangaat.

Vanmiddag ga ik dus vrolijk op deze voet verder, en dan merk ik wel wat er van gaat komen.

Gezien het inmiddels zo’n enorm verhaal is geworden heb ik besloten om een samenvatting te fabriceren voor zowel mijzelf als voor de eventuele later inhakende lezers van dit topic. Daarmee wordt de boel wat overzichtelijker. De openingspost heb ik onveranderd gelaten; de samenvatting betreft dus de “zoektocht” die ik begonnen ben vanaf het moment dat m’n ex haar spullen uit het huis heeft gehaald. De samenvatting is dus niet chronologisch aan het verhaal, maar is gebaseerd op de bevindingen, aanpak en conclusies die uit het verhaal te halen zijn

De analyse – wat er mis ging
Om maar meteen met de deur in huis te vallen: de voornaamste problemen waar mijn ex en ik in onze relatie tegenaan zijn gelopen was het gebrek aan communicatie, haar ziektes en mijn onvermogen om daar mee om te kunnen gaan, met als gevolg daarvan onbegrip, stress, verslaving, frustraties, irritaties en uiteindelijk een gebrek aan vertrouwen en het verminderen van gevoelens voor elkaar.

Het is mis gegaan op het moment dat mijn ex bij mij introk. Ze had al enige jaren de diagnose MS, maar voor mijn gevoel was dat niet meer dan een “papieren” aandoening. Het bestond niet echt voor me, want ze kon immers alles nog prima, had nergens echt last van dus het kwam op mij niet als een probleem over. Op het moment dat ze bij me kwam wonen veranderde dat voor mijn gevoel. Plots was het niet meer slechts iets wat in de boeken ergens stond geschreven, maar een échte ziekte. Daar heb ik nooit goed mee om leren gaan. We spraken er niet over. Gevolg daarvan was een gebrek aan kennis van de aandoening en hoe ik ermee om moest gaan aan mijn kant wat resulteerde in stress (zorgen maken om de toekomst). Enerzijds doordat ik er niet naar zocht, niets van wilde weten, anderzijds omdat ik er ook niet bij betrokken werd, maar er eerder buiten werd gehouden. Na zo’n 1,5 jaar kreeg ze daar PTSS bij. Ook nu weer werd hier niet over gesproken door ons, was er vanuit mijn kant wederom te weinig kennis over, en werd ik er wederom “buiten gehouden” vanuit haar kant (niet erover praten) en op dat moment veranderde bij mij het zorgen maken om de toekomst in leven in de toekomst. Daardoor ging ik vluchtgedrag vertonen in de vorm van een cannabisverslaving, vertoonde zijn vluchtgedrag in alcohol, en is ze in haar behandeltraject uiteindelijk daaruit gekomen (is nog wel ermee bezig, maar gaat de goede kant op) en daarmee is ze anders in het leven komen te staan. Dat stuk kon ik echter niet volgen, vanwege gebrek aan erkenning van mijn eigen problemen. Het gevolg was dus een onvermijdelijke breuk in de relatie.

De analyse – de uitleg nader bestudeerd
De uitleg waar ik het mee moest stellen was een gebrek aan vertrouwen van haar kant in mij, en een afnemend gevoel van liefde voor mij. Daarop heb ik deze begrippen nader onderzocht. Het afnemende gevoel is, naar mijn mening uiteraard, een gevolg van de algehele situatie. Gegeven dat dit eerder is voorgekomen en dit gevoel ook weer terug is gekomen, vertrouw ik erop dat bij het wegnemen van de oorzaken het gevoel ook weer terug kan komen. Uiteraard is dit geen garantie, maar gegeven dat het ook niet beïnvloedbaar is door mij, is het ook niet nuttig hier verder heel veel tijd en aandacht aan te besteden. Wel kan ik het afnemen van het gevoel goed begrijpen. Ik was, zeker het laatste jaar, ook absoluut niet meer leuk. Ik vind nu achteraf gezien dat ook; ik was niet gelukkig, ik was niet gezellig... ik was alleen nog maar op de automatische piloot onderweg en kon verder niets meer. Ik snap het dus prima, maar denk dat het van tijdelijke aard is, gegeven dat ik nu de druk niet meer heb die ik had, en daarmee mezelf ook weer leuker en gezelliger ga vinden.
Het andere deel van de uitleg, het gebrek aan vertrouwen, verdiende echter een diepgaandere analyse. Naar aanleiding van die analyse zijn zaken naar voren gekomen die fouten en zwakke punten van mijn kant zijn en die fouten en zwakke punten van haar kant zijn. Mijn zwakke punten hierin zijn met name het gebrek aan affectieve empathie, het gebrek aan communicatieve vaardigheden en dan met name in het luisteren maar ook in het uitspreken/tonen van emoties en gevoelens, het opzoeken van grenzen en het leven in de toekomst in plaats van het heden.
De zwakke punten die van haar kant naar voren zijn gekomen betreffen met name het gebrek aan communicatie, met name in het uitspreken / tonen van emoties, het gebrek aan overzicht houden en het gebrek aan doorzettingsvermogen.

Nader bekeken – vertrouwen
Vertrouwen is nauw gerelateerd aan verwachtingen. Vertrouwen is namelijk de verwachting van iets of iemand. Als die verwachting niet uit komt, resulteert dat in teleurstelling wat weer wantrouwen tot gevolg heeft als die teleurstelling met (grote) regelmaat komt. De teleurstellingen voorkomen is dus de oplossing naar de groei van het vertrouwen. Dat kan door de verwachtingen bij te stellen, of de verwachtingen waar te maken.

Vertrouwen bestaat uit 3 componenten te weten:
- de “vrager” van vertrouwen (mijn ex)
- de “gever” van vertrouwen (ik)
- een gezamenlijk deel (wij samen)
In deze context ben ik dus de vrager van het vertrouwen. Als vrager zijn er weer 3 onderdelen waarmee ik de gever de mogelijkheid geef om weer vertrouwen te kunnen geven. Deze 3 onderdelen betreffen:
- Betrouwbaar zijn
- Openheid geven / controleerbaar zijn
- vertrouwen geven
Betrouwbaar zijn is te bereiken door te doen wat je zegt of bij voorkeur zelfs nog meer doen dan afgesproken, afspraken op tijd of liever nog eerder dan afgesproken nakomen etc.
Openheid geven / controleerbaar zijn is te bereiken door te communiceren met elkaar. Laat uitgebreid weten wat er speelt; als een afspraak niet nagekomen kan worden dan dit op tijd laten weten, aangeven waarom dat niet mogelijk is etc. Daarnaast zorgen dat de gever van het vertrouwen kan zien wat er gebeurt, en geen zaken geheim houden of andere aanleiding tot wantrouwen bieden.
Vertrouwen geven is te bereiken door de ander te gaan vertrouwen.

De gever van vertrouwen zal het lef, de durf moeten hebben om dat vertrouwen ook weer te gaan geven, en daarmee dus het risico lopen dat het vertrouwen beschaamd kan worden. De gever van het vertrouwen kan dus zijn/haar verwachtingen bijstellen en zodoende teleurstellingen voorkomen en vertrouwen vergroten.

Het gezamenlijke deel bestaat uit de interactie tussen gever en vrager. Naarmate de vrager de teleurstellingen verkleint door de verwachtingen waar te maken zal het vertrouwen bij de gever groeien. Dat valt te bereiken door klein te beginnen, en dat langzaam maar zeker steeds verder uit te bouwen. Zodoende is verwachting dus stuurbaar, maar is daar wel veel tijd en inzet voor nodig.

Nader bekeken – Communicatie
Communicatie bestaat uit zenden en ontvangen. Zenden kan in de vorm van verbale communicatie (in de regel spreken) en non-verbale communicatie (in de regel lichaamstaal). Gegeven dat mijn probleem met name in het ontvangen zit, heb ik me hier het meest in verdiept.
Luisteren kan op 2 manieren, namelijk passief luisteren (muziek op de radio, achtergrondgeluiden etc) en actief luisteren (met name in gesprekken dus).
Één van de meest oprechte vormen van respect is actief luisteren naar wat de ander te zeggen heeft. Actief luisteren moedigt iemand aan om zich open te stellen, bouwt vertrouwen tussen twee personen, lost problemen op en biedt kansen voor de toekomst.
Actief luisteren bestaat uit 4 basiscomponenten:
- Acceptatie
- Empathie
- Eerlijkheid en integriteit
- Zorg ervoor dat de spreker specifiek is
Acceptatie houdt in dat je de spreker respecteert en daarmee ook haar mening / verhaal respecteert.
Empathie zorgt ervoor dat de inhoud van het verhaal / de mening niet alleen wordt gehoord, maar ook wordt “gevoeld” door de ontvanger
Eerlijkheid en integriteit zijn noodzakelijk om een heldere communicatie te houden
Zorg ervoor dat de spreker specifiek is bevat het doorvragen, om verduidelijking vragen en te controleren of het bericht goed is binnen gekomen door middel van het stellen van controle-vragen.

Om deze regels van actief luisteren toe te passen zijn er een aantal punten om rekening mee te houden in een gesprek:
- Houdt oogcontact
- Stel de emotie vast, niet alleen de woorden
- Minimaliseer externe en interne afleidingen
- Richt je volledig op de spreker
- Wees open-minded en werk aan je emotionele intelligentie
- Wees niet bang voor stiltes
- Check geregeld of je de spreker begrijpt
- Heb symathie en voel empathie

Nader bekeken - Empathie
Empathie bestaat uit 2 delen, te weten affectieve empathie en cognitieve empathie.
Cognitieve empathie het vermogen dat je hebt om (via begrijpen/beredeneren) je kan inleven in een ander. Vaak gaat dat dus door middel van gesprekken.
Affectieve empathie is het aanvoelen van een ander. Dus vaak is dat non-verbaal en voel je simpelweg de gemoedstoestand.

Affectieve empathie is een aangeboren kwaliteit en valt verder niet aan te leren. Wel is het mogelijk om kwaliteiten van de cognitieve empathie toe te passen om een gebrek aan affectieve empathie te verminderen of zelfs te neutraliseren.
Cognitieve empathie valt te trainen. Dit kan door onder andere actief luisteren, actief proberen in te leven in anderen, het kijken van met name kinderfilms (denk aan Disney’s Bambi bijvoorbeeld) en het trainen van het herkennen van gezichtsuitdrukkingen en lichaamstaal.

Nader bekeken – MS en PTSS
MS kent naast de nodige fysieke verschijnselen ook de nodige cognitieve symptomen, en mentale reacties op de diagnose. De mentale reacties op de diagnose kunnen bestaan uit de volgende punten:
- Ontkenning
- Angst
- Schuldgevoelens
- Schaamte
- Verdriet
- Verlies van eigenwaarde
- Depressie

De cognitieve symptomen die kunnen optreden zijn onder andere het gebrek aan overzicht kunnen houden en het moeite hebben met associaties leggen. Er zijn nog een (groot) aantal andere verschijnselen, maar ik beperk me tot wat van toepassing is.

PTSS kan ook in vele vormen en verschijnselen voorkomen. Veel voorkomende verschijnselen bij mensen met PTSS zijn:
- Ze hebben een gebeurtenis meegemaakt met een dreigende of daadwerkelijke dood of ernstige verwonding. Zij, en eventueel andere betrokken, reageren met grote angst, hulpeloosheid of afschuw.
- Ze dromen steeds weer akelig over de gebeurtenis.
- Ze krijgen lichamelijke reacties als ze iets zien of horen dat hen herinnert aan de traumatische gebeurtenis.
- Ze willen gedachten, gevoelens en gesprekken uit de weg gaan die horen bij het trauma.
- Ze praten nauwelijks over hun gevoelens.
- Ze hebben het gevoel een beperkte toekomst te hebben.
- Ze zijn prikkelbaarder geworden na de traumatische gebeurtenis.
- Ze hebben moeite met inslapen of doorslapen.
- Ze zijn prikkelbaar, barsten af en toe in woede uit.
- Ze kunnen zich moeilijk concentreren.
- Ze wantrouwen alles en iedereen om hun heen

De adviezen van de GGZ met betrekking tot de cliënt zelf zijn als volgt:
- Zorg dat u genoeg weet over PTSS. Zorg er ook voor dat mensen die voor u belangrijk zijn, genoeg weten over PTSS
- U moet weliswaar zelf uw PTSS aanpakken, maar vrienden, familie en hulpverleners kunnen u daar goed bij helpen. De Angst, Dwang en Fobie Stichting organiseert lotgenotencontact
- Voor lichte tot matige angstklachten zijn er cursussen voor jongeren, volwassenen en ouderen: Angst de baas en Geen paniek. Zoek in uw omgeving waar de cursus wordt gegeven. Ook de Angst, Dwang en Fobie Stichting geeft diverse trainingen.
- Neem de tijd om met uw behandelaar, familie en vrienden uit te zoeken hoe om te gaan met PTSS. Neem de tijd om uit te vinden of, en welk werk haalbaar is, bijvoorbeeld parttime of fulltime, betaald of vrijwillig. Neem niet te veel hooi op uw vork
- Zorg voor structuur in uw dagen. Soms geeft de behandeling die al, en anders kan dat door sport of (vrijwilligers)werk.
- Veel mensen schrikken van iemand met psychische klachten en reageren afwijzend. Bepaal daarom zelf wat u wel en niet vertelt en aan wie. Vertel oppervlakkige kennissen een beperkte versie en reserveer het complete verhaal voor mensen die dichtbij staan.

Als naasten / familie zijnde zijn er ook de nodige adviezen bij de GGZ te vinden. Dit zijn:
- Zorg dat u genoeg weet over PTSS en de mogelijke gevolgen
- Vraag waar u iemand wel en niet bij kunt helpen. Soms moet u betrokken zijn, soms is het goed om juist afstand te nemen. Maak duidelijk waar uw grenzen liggen. Neem niet alles over.
- Gebruik uw energie om actief aan de slag te gaan en te leren omgaan met de situatie. Bijvoorbeeld door samen met uw familielid een cursus over PTSS of angststoornissen in het algemeen te volgen. De Angst, Dwang en Fobie Stichting organiseert een speciale cursus voor familie en betrokkenen
- Doe uw eigen dingen, en doe die dingen die plezier en ontspanning geven. Dit voorkomt dat u zelf overbelast raakt
- Een huisgenoot met PTSS maakt dat sociale situaties uit de weg worden gegaan. Raak niet zelf in een sociaal isolement, maar zorg ervoor dat u bij enkele mensen in uw omgeving uw hart kunt luchten. Houd ook contact met mensen buiten het gezin
- Zoek mensen in vergelijkbare situaties, bijvoorbeeld via de Angst, Dwang en Fobie Stichting of stichting Labyrint/In Perspectief

Voor de behandelaar geldt:
Behandelaars moeten de partner en naaste familie betrekken bij de behandeling. Direct betrokkenen kunnen immers veel bijdragen aan een succesvolle behandeling, maar daarvoor is uitleg en begeleiding van de behandelaar nodig. Het kan wel zijn dat uw familielid weigert dat u betrokken wordt bij de behandeling.

Nader bekeken – Mindful leven
Met mindful leven wordt bedoeld optimaal te genieten, gebruik te maken van het moment. Het richt zich niet op de toekomst of het verleden, maar op het hier en nu. Dat kan op zeer veel manieren worden bereikt, zoals door meditatie, vermindering van spullen, aandacht geven aan ogenschijnlijk kleine dingen, concentreren op ademhaling, rustmomenten en realisatie van de omgeving. Mindful leven reduceert stress en spanningen, en vergroot het bewustzijn.

In de praktijk brengen
Na deze uitgebreide analyse ben ik mezelf gaan verbeteren op mijn zwakke punten. Dit was ik al deels begonnen door met te stoppen met blowen, gezond(er) te eten, op tijd naar bed te gaan en meer te bewegen, en heb ik daarna uitgebreid door toepassing van de geleerde technieken op het gebied van communicatie, empathie en het mindful leven. Daarnaast probeer ik zoveel mogelijk openheid te geven, aan betrouwbaarheid te werken en vertrouwen aan mijn ex te geven om zodoende het vertrouwen van haar in mij weer te laten doen toenemen. In de (nabije) toekomst zullen we dus de nodige tijd met elkaar door moeten brengen om elkaar weer te leren vertrouwen, waarderen en te respecteren, en daar is uiteraard de wil van alle twee de kanten voor nodig. De uitkomst daarvan is nog onzeker. Het doel van ons alle twee is om in ieder geval een vriendschap daaruit te laten ontstaan, en daarna zie ik vanzelf wel wat er gebeurt.

Openstaande punten
Wat nog resteert is het volhouden van bovengenoemde punten. Een deel valt al aan te merken als afgerond (stoppen met blowen, op tijd naar bed, gezonder eten) en een deel zal altijd een punt blijven om aan te werken en te verbeteren en vervolgens te onderhouden. Wat met name nog aandacht verdiend is verbeteren van communicatie, empathie en mindful leven. Daarnaast zijn andere zwakke punten bij mij het leren doseren op diverse gebieden.

De conclusie
Na deze “reis” door mijzelf en door ons verleden ben ik heel erg veel van mezelf gaan leren, af en toe heel pijnlijke momenten gekend, mijn zwakke punten ontdekt, erkend en heb ik inzicht en begrip verkregen in haar standpunten en haar beleving van mij. Een groot deel van de problemen die wij hebben gehad waren te voorkomen geweest indien de informatie die ik in deze "reis" opgedaan heb eerder aanwezig was geweest. De opgelopen schade in onze relatie is groot, maar het hoeft geen definitief einde te betekenen gezien geen van de problemen waarop ik ben gestuit een karkatereigenschap betreft. Zowel bij mijn kant als bij haar kant zijn het slechts praktische zaken, onhandigheid, onwetendheid en gevolgen hiervan en is daarmee dus te verhelpen.

Op basis van de kennis die ik onderweg heb opgedaan, heb ik de nodige veranderingen bij mezelf ingezet die ik structureel wil maken om mijn eigen leven daarmee te verbeteren. Een pittige opgave, die zeer zeker de moeite waard lijkt te zijn. Of daarmee de relatie weer nieuw leven ingeblazen kan worden is afwachten, maar er is zeker een mogelijkheid om dat te realiseren, mits bij mijn ex de wil er is om deze veranderingen te willen zien, erkennen en bij haar daarmee weer vertrouwen te verkrijgen en haar gevoel voor mij hernieuwd leven in te blazen. De tijd zal het dus leren

Vandaag dus dag 20, en het was totaal niet de bedoeling van me om me met “project ex” bezig te houden vandaag, maar ja… willen en kunnen los laten zijn weer eens 2 verschillende dingen. De dag begon best aardig, maar in de loop van de ochtend nam m’n concentratie weer schrikbarend af, en gedachten dwaalden steeds weer richting dit verhaaltje. De stemming schoot weer eens alle kanten op. Naarmate ik me er weer wat meer mee bezig ging houden realiseerde ik me ook dat ik redelijk structureel de oorzaak ergens anders zoek dan in mezelf, terwijl ik wel degelijk besef dat ik zelf grootaandeelhouder ben in het probleem. Inmiddels ben ik al wel redelijk ervan overtuigd dat de spanningen die er waren stressvol voor me waren, maar hoe serieus was die stress nu eigenlijk? Ik wil namelijk geen excuses zoeken voor mezelf, maar échte oorzaken vinden, en de problemen daarmee oplossen. Excuses zoeken lost namelijk niets op.

Dus toch maar eens op zoek gegaan naar de symptomen van stress. Diverse websites nagezocht, en keer op keer kon ik bij vrijwel alle symptomen die gegeven werden bevestigen dat ik die in meer of mindere mate in mezelf herkende of nog steeds herken. Een aantal voorbeelden hiervan zijn minder energie, minder sociaal, mezelf isoleren, sneller geïrriteerd, verdedigend gedrag, meer misverstanden/conflicten, meer behoefte aan stimulantia, sneller moe, onrust, concentratieproblemen, verminderde belangstelling, prioriteiten verwarren, vergeetachtigheid, minder helder denken, onzeker, overgevoeligheid, onverschillig, cynisch, impulsieve reacties en zo kan ik nog wel even door gaan…. Opvallend genoeg zijn een groot deel van de lichamelijke signalen van stress dan weer niet echt van toepassing bij me zoals ziek zijn, spierpijn, vermageren of juist aankomen, zweten, trillen, beven etc, maar zo valt ook te lezen, dat kan ook weer juist door stress komen. Je gunt jezelf niet de tijd tot deze klachten. Een aantal herken ik dan wel weer zoals moeite met inslapen, langdurig verkouden, meer roken, onderpresteren in het werk, fouten, ongezonder eten/drinken, van de hak op de tak springen en door kleine tegenslagen overdreven van de wijs raken. Met gepaste zekerheid kan ik dus wel stellen dat stress wel aanwezig was (en voor een groot deel nog steeds is) bij me.

Alles bij elkaar genomen is het allemaal dus helemaal zo raar niet dat het wel grandioos mis moest gaan lopen bij ons. Haar MS en PTSS, mijn stress en de daaruit volgende verslaving, onze gebrekkige communicatie (mijn gebrek aan kunnen luisteren), mijn gebrek aan affectieve empathie… het is eigenlijk een klein wonder dat we het nog zo lang met elkaar uit hebben kunnen houden…
Dit ga ik eerst maar eens rustig een plekje proberen te geven voordat ik ook hier meteen weer invlieg. Om eerlijk te zijn ben ik er behoorlijk van ondersteboven. Ik zag mezelf nooit als iemand die gevoelig is voor stress, of die het niet zou herkennen. Dat was altijd iets dat een ander had, maar ik niet…. Foutje zo blijkt.
Ik geloof niet dat het stress verminderd als ik meteen zo vol hier weer mee aan de bak ga. De stap naar professionele hulp opzoeken wordt wel een stukje kleiner voor me op deze manier… Ik dacht er al een tijdje over maar deed het nooit. Misschien toch maar gaan doen…

Vandaag dag 21 van de 21, en dus een spannend moment. Precies 3 weken geleden hebben m'n ex en ik voor het laatst contact met elkaar gehad, en in die tussentijd is het nodige met me gebeurd. Ik heb heel veel nieuwe inzichten gekregen in mezelf, en ben haar ook beter gaan begrijpen. Alle problemen die we samen hadden, het is allemaal logisch en verklaarbaar. Vanaf het moment dat ze bij me kwam wonen is het eigenlijk al mis gegaan. Met haar kwam ook haar MS en daardoor bij mij de stress, daarna kwam daar PTSS bij en werd stress regelrecht overspannen zijn. Daarnaast speelde bij mij nog wat beperkingen mee, onder andere in de vorm van een gebrek aan empathie en in luisteren, maar ook in praten. Bij haar praten over gevoelens niet haar grootste kwaliteit; ze vertelde sporadisch wel wat, maar daar luisterde ik dan weer niet goed naar/begreep haar niet met alle gevolgen weer van dien. Al met al dus een recept voor een relatie-breuk. Niet heel vreemd, maar wel heel pijnlijk natuurlijk. Zeker als je toch enorm veel van elkaar houdt, maar het niet voor elkaar krijgt om het werkend te krijgen terwijl je weet dat het wel zou moeten kunnen.

Nu wordt het weer tijd om op te gaan bouwen. De afbreuk van de laatste periode heeft nu wel lang genoeg geduurd, en we kunnen het nu als een bouwval laten, of we kunnen er weer wat van gaan maken. Optie twee is voor mij (en voor zover ik weet ook voor haar) de keuze dan. De vraag is hoe we dat precies gaan doen, en in hoeverre we weer iets kunnen opbouwen. Of dat nu bij een vriendschap blijft of meer wordt, er moet dan wel werk worden verzet, en daar wil ik nu aan gaan beginnen.

Zojuist heb ik haar een berichtje gestuurd met de vraag om samen even koffie te gaan drinken en bij te praten. Het is nog even afwachten wat hier voor reactie op komt. Uiteraard hoop ik op een positieve reactie, maar het grote billen-knijpen is begonnen... Mijn emoties schieten heen en weer. Het ene moment denk ik dat ze er helemaal niets van wil weten, en het andere moment denk ik weer dat ze wel echt ervoor wil gaan. Geen idee dus nog; afwachten, nagels bijten en ik zie het wel weer...