Hoe verder je in het proces van de verwerking van je relatiebreuk komt, hoe meer volkswijsheden langzamerhand op z'n plek vallen. Al gaat het in dit geval niet eens zozeer puur om volkswijsheden, maar ook om veelgehoorde uitspraken in romantische verhalen. "Ik zal altijd van je blijven houden," is zo'n uitspraak. Zeker kort na een relatiebreuk is dit een uitspraak die wel eens stevig op de proef gesteld wordt. Vooral door degenen die worden achtergelaten. Zij lijken vaak geneigd te denken dat het slechts een holle frase was, in een vlaag van verstandsverbijstering uitgestoten door hun toenmalige geliefde. Als ze geluk hebben, vinden dingen hun plek na verloop van tijd en komen ze erachter dat die frase misschien wel helemaal niet zo hol is.

Want voor mezelf ben ik er nu wel achter. Ik zal altijd van M. blijven houden. Volgens mij is daar geen redden meer aan. En weet je? Ik ben zelfs al zo vrij geweest om er ook maar vanuit te gaan dat dat andersom zo is, want ik zou eigenlijk niet goed weten waarom niet.

Na jaren bleek dan wel dat de relatie niet gewerkt heeft, maar dat zegt niet dat de liefde onecht was. Dat zegt ook niet dat er geen 'houden van' basis is ontstaan die nog een leven lang meegaat. Het zegt evenmin dat, omdat er sprake was van wederzijdse liefde, wij daar na de breuk ook nog perfect uiting aan hebben gegeven. Tuurlijk niet. Als je liefde uit je leven verdwijnt, maak je soms rare kwinkslagen. Gek genoeg lijken geliefden dat van zichzelf meestal wel door te hebben, maar er niet bij stil te staan dat dat bij hun ex-geliefde ook het geval is. Van hen wordt vaak perfectie verwacht. Onredelijk en onrealistisch natuurlijk.

Dus, dat houden van, dat blijft volgens mij wel. Als het eenmaal goed genoeg wortel heeft geschoten, uiteraard. En dat dat bij M. en mij het geval is geweest, twijfel ik geen seconde aan. Eigenlijk is dat best een mooie gedachte. Op die manier raak je elkaar nooit echt helemaal kwijt.

Nog zoiets... Het gevoel van de ander "kwijt zijn", is ook zo'n hardnekkig gevoel dat ontstaat na een relatiebreuk, maar dat ook niet helemaal zuiver is. Je hebt met elkaar een geschiedenis gemaakt, die voor altijd alleen van jullie is. Met name wanneer de ex-geliefde een nieuwe partner krijgt, ontstaat het irrationele gevoel wel eens bij degene die nog alleen is en de ander nog steeds mist, dat die nieuwe partner nu als het ware in zijn of haar plaats is komen te staan. Men lijkt dan te denken dat de ex-partner met die nieuwe vriend of vriendin exact hetzelfde leven met exact dezelfde ritueeltjes, gewoontes, blijken van waardering, liefde en intimiteit en uiteindelijk zelfs dezelfde patronen leidt als eerder het geval was met hem of haarzelf. Maar hetzelfde is het nooit met iemand anders. Wat twee geliefden samen hadden, mag dan wel in het heden niet voortgezet worden, maar dat wil niet zeggen dat het ophoudt te bestaan. Het bestaat voort in de herinneringen en in de harten en er is niemand die ooit op dezelfde plek kan gaan staan.

Het zijn dingen die je mensen met wat meer levenservaring wel eens hoort roepen, maar het verhaal verandert misschien vooral als je het zelf ervaart. Ik heb het zelf ervaren en heb ook anderen gesproken die het ervaren hebben. Na M. heb ik vijf maanden een andere vriendin gehad, toen nog even kort close geweest met weer iemand anders en nu sinds kort opnieuw iets lopen. Hoe anders het iedere keer ook was, wat onveranderd leek te blijven, was het gevoel dat M. een bijzonder plekje bij me heeft. Dat hoeft niet in de weg te staan dat er ook gevoelens voor anderen ontstaan; het kan allemaal naast elkaar bestaan.

Zeker de periode direct na de breuk, zag de wereld er voor mij heel erg duister uit. Ik heb mijn meisje toen verschrikkelijk gemist en was soms zo zwart als maar mogelijk was. Alle idealen die ik had, leken overboord gezet te moeten worden; de naieve romanticus in mij leek te ontaarden in een van alle magie ontdane postmodernist. Langzamerhand is dat beeld wel weer bijgetrokken. Soms heb ik m'n buitjes misschien nog wel en uiteraard is mijn beeld van de liefde en alles wat daarbij hoort niet meer hetzelfde als ongeveer anderhalf jaar geleden, maar toch... Na wit en toen zwart, zijn er nu genuanceerdere grijstinten tussengekomen.

Alles is relatief en alles is vergankelijk, dat zijn uitspraken die ik - zeker in die tijd - nog wel eens wilde bezigen. Nu blijkt dat de uitspraak dat alles vergankelijk is, ook maar relatief is. Liefde is kennelijk helemaal niet zo vergankelijk. Een stuk ervan zal je bijblijven - het is je ooit gegeven en kan je nooit meer afgenomen worden. Het is slechts de tijd die ervoor zorgt dat mensen dat soms anders gaan voelen; "NU heb ik er niks meer aan". Het is misschien de truuk een beetje om te zien dat dat zo niet in elkaar zit.

Maar dat is moeilijk. En zo heb ook ik nog zeker wel vlagen van nostalgie, die me er even weer bijgrijpen, die me even weer terug doen verlangen naar de zachte armen van het meisje dat ik meer dan vijf jaar heb liefgehad. Helemaal een plek heeft het dan ook nog allemaal niet, maar ik lijk op de goeie weg te zitten. Accepteren dat de relatie voorbij is, maar de liefde niet, is misschien weer een stap in de goeie richting.

Zo blijkt toch het advies dat ik niet zo lang na de breuk ooit eens van iemand kreeg, een hoop waarheid te bevatten: "wie zegt dat je moet ophouden met van haar te houden?".