Al een poosje heb ik het voornemen om deze blog te schrijven, maar steeds kan ik me er maar niet toe zetten. De reden dat ik hem graag wil schrijven, is dat dat beter gaat als de gebeurtenis waar hij over gaat, minder lang geleden is. En ik vind dat ik na alle blogs die ik hier geschreven heb, deze niet achterwege mag laten. De reden waarom ik me er niet toe kan zetten: er lijkt geen noodzaak te zijn om het van me af te schrijven.

Hoe dan ook - deze blog gaat over het laatste hoofdstuk. Het laatste hoofdstuk in het verhaal dat ooit mooi van start ging, in november 2000, toen mijn relatie met M., mijn eerste liefde, begon, maar dat een nare tournure kreeg in februari 2006, toen die relatie strandde. Het verhaal dat ik pas vanaf maart 2006 hier op de site ben gaan documenteren. In één van mijn laatste blogs schreef ik al dat op een bepaalde manier het doek definitief was gevallen, omdat ze begin februari 2011, bijna vijf jaar na onze breuk, is getrouwd en eind april 2011 zal emigreren naar het land van haar echtgenoot. Dat nieuws deed veel met me, op een nare, pijnlijke manier. Mijn laatste twee blogs getuigen hiervan. Het voelde voor mij alsof er nog steeds een band tussen haar en mij bestond, een soort metafysische band die alle aardse feitelijkheden doorstond en was blijven bestaan - en voor mijn gevoel altijd zou blijven bestaan. In een privébericht dat ik hier op de site aan iemand schreef, vroeg ik mij echter hardop af of een band die door slechts één van de twee gevoeld werd, eigenlijk wel een band is.

Ik weet nu dat het antwoord op die vraag 'nee' moet luiden. Vorig weekend had ik namelijk een Laatste Ontmoeting met M. Zoals ik in eerdere blogs al schreef, hadden we telefonisch contact gehad omdat een van origine gezamenlijke vriend van ons ernstig ziek geworden was. Toen hebben we ook een beetje bijgepraat. Ik stelde voor om voordat ze definitief naar het buitenland zou vertrekken, nog één keer af te spreken - om af te sluiten wat er nog niet afgesloten was, of omdat het gewoon niet goed voelde dat ze (voor mij) met stille trom zou vertrekken. Dat deed, vond ik, geen recht aan onze gezamenlijke geschiedenis. En (al heb ik dat natuurlijk niet naar haar uitgesproken toen) al helemaal niet aan onze band, de band waar ik zojuist over schreef.

Vorige week zaterdag (dus niet afgelopen zaterdag, maar de zaterdag ervoor) hadden we afgesproken. Van tevoren had ik nog zitten denken wat een geschikte setting zou zijn voor zo'n Laatste Ontmoeting. Had eraan zitten te denken om voor te stellen om de auto te pakken, naar het strand te rijden en daar te gaan wandelen, maar uiteindelijk besloot ik dat dat toch niet the way to go was. Meer dan twee jaar heb je elkaar niet gezien en je zit in een sowieso al niet bepaald neutrale situatie - dan is het erg ongemakkelijk om een autoritje te maken. Dus had ik een bepaald café hier in de stad voorgesteld, eentje dat zich wel leende voor zo'n ontmoeting omdat je er wel wat privacy en rust had.

Wat alleen wat minder gepland (en wat minder handig) was, was dat ik de avond ervoor iets té ruig op stap was geweest. Te lang doorgegaan, net een biertje teveel gedronken... Met als resultaat dat ik ten tijde van onze afspraak zo brak als de neten was. Een nogal onhandige staat om in te verkeren op zo'n moment, maar je doet er niet veel aan. Aan de andere kant zorgde dat er misschien ook voor dat ik van tevoren wat minder gespannen was dan ik anders was geweest (want eigenlijk had ik de hele week al zo'n beetje in spanning gezeten voor die afspraak). Ondanks de brakheid had ik verder wel mijn best gedaan om er zo goed mogelijk uit te zien, want als het even kon, wilde ik toch, ondanks de dingen die ik van plan was met haar te bespreken, een zo sterk mogelijke indruk maken.

Toen ik aankwam bleek ze er al te zitten, in de terrastuin. Was gek om haar te zien. Ze zag er nog ongeveer zo uit als de laatste keren dat ik haar gezien had (of zelfs zoals ze er ongeveer uitzag toen zij en ik nog samen waren). Wel een verschil was dat ik vond dat ze er niet erg goed uitzag. Ze was voor mijn gevoel wat bleek en wat mager. Of dat echt zo was of dat dat in vergelijking met de beelden die ik af en toe in mijn geest projecteerde, weet ik niet zeker, maar ik had de indruk dat het echt een beetje zo was. Nou ja, ze was natuurlijk ook weer een paar jaartjes ouder geworden.

In eerste instantie ging het een beetje ongemakkelijk. Drie zoenen geven (dat hadden we nog nooit eerder gedaan tijdens een begroeting trouwens) en vervolgens gaan zitten. Wat te drinken bestellen (maar een cola gedaan in de hoop dat het de brakheid wat zou verdrijven) en in eerste instantie over koetjes en kalfjes praten.

Je zou de ontmoeting in drie delen kunnen verdelen. Het eerste deel was dat van de koetjes en kalfjes. Over mijn en haar werk, over muziek (waarbij ze een band die wij vroeger allebei erg mooi vonden, nu ineens een beetje diskwalificeerde - ze vond het 'bij nader inzien' wat dramatisch - een uitspraak die wel een beetje tekenend is voor hoe het eraan toeging), over onze gezamenlijke (zieke) vriend (met wie het inmiddels gelukkig een stuk beter gaat) en meer van dat soort dingen.

Het tweede gedeelte was wat ik het 'moeilijke' gedeelte zou noemen. Ik had mij voorgenomen om een aantal dingen nog tegen haar te zeggen of aan haar te vragen, dingen die te maken hadden met 'ons', en dan met name met de periode nadat het uitgegaan was. Ik had het gevoel dat het goed voor mij zou zijn als zij wist hoe het voor mij geweest is, nadat zij en ik uit elkaar gegaan waren. Hoe moeilijk ik het ermee gehad heb, hoe ik daarmee omgegaan ben en wat voor realisaties ik had gehad. Niet eerder was ik daar voor mijn gevoel echt eerlijk en open over geweest en nu was er geen politiek meer te voeren; ze was getrouwd en zou gaan emigreren. Ik hoefde geen rekening meer te houden met een superklein kansje dat zij en ik nog weer bij elkaar zouden kunnen komen. Ik hoefde me zelfs niet echt zorgen te maken over wat het zou doen met de relatie (of eigenlijk non-relatie) tussen haar en mij nu, want ze zou bijna definitief naar het buitenland vertrekken. Kortom: voor het eerst had ik misschien echt het gevoel dat ik niets te verliezen had.

Maar ze bood geen forum, kort gezegd. Gedurende het eerste deel van de ontmoeting al vond ik haar lichaamstaal gesloten, maar ze liet nu ook heel duidelijk merken dat ze er niet op zat te wachten om over die dingen te praten. Dat zorgde voor een soort koude douche - voor zover ze reageerde op dingen die ik zei of vragen die ik stelde, leek het erop alsof ze het koudste of hardste antwoord wilde geven dat ze zou kunnen geven. Waarmee ik niet aan wil geven dat ze daarmee ondertussen niet de waarheid sprak, maar wel dat er van enige consideratie geen enkele sprake was. Haar visie leek zich vooral te concentreren op dat als je moeite hebt met het verwerken van een verbroken relatie, dat helemaal je eigen verantwoordelijkheid is en dat de ex-geliefde de laatste is bij wie je dan terecht moet om eroverheen te komen. Het kwam kennelijk niet in haar op om het ergens op z'n minst een beetje vervelend voor mij te vinden, dat ik er uiteindelijk zo'n klap van had gehad. Geenszins zat ik daar verwijten naar haar te maken, maar wellicht vatte zij dat wel zo op (ondanks dat ik het op een gegeven moment expliciet gezegd heb). Het leek alsof zij zich verdedigde terwijl ze zich niet hoefde te verdedigen. Ik wilde haar vertellen over de rol die zij en de breuk met haar in mijn afgelopen vijf jaar gespeeld hadden. Uiteraard kwam daarbij ook om de hoek dat ik gedacht had dat het mij veel had geholpen als we op een gegeven moment dat non-contact hadden kunnen doorbreken, maar dat bracht ik niet als verwijt, maar als bespiegeling. Zij heeft het zo aangepakt zoals zij dat had gewild. Ik vroeg haar wel, waarom ze ervoor gekozen had. Ook daarover was ze betrekkelijk kort; 'ik blijf niet in het verleden hangen', dat soort dingen. Waarbij ze ook nog een soort algemene visie tentoonspreidde over hoe men volgens haar met 'exen' om zou moeten gaan. Terwijl ze er maar één heeft (ik) en dat ik denk dat we daarover veilig kunnen stellen dat deze omgangswijze voor in ieder geval één van de twee niet al te best heeft uitgepakt.

Maar goed, ze wilde dus door en daarbij hoorde ook het mij achter zich laten, met alles wat met mij te maken had. Ik vroeg haar waarom dat in een later stadium niet anders werd, maar toen had ze er simpelweg geen behoefte meer aan. De brieven die ik had gestuurd vielen in een verkeerde aarde want ik moest het niet bij haar zoeken - en zeker de laatste brief die ik haar in 2007 geschreven had (eigenlijk een soort noodkreet) viel verkeerd. Het gaf haar het gevoel dat het goed was dat ze op de eerdere niet gereageerd had en was geïrriteerd geraakt. Het kwam in ieder geval niet in haar op om aan mijn noodkreet gehoor te geven of enige consideratie te voelen. Letterlijk de woorden heeft ze niet gezegd, maar het kwam een beetje over van 'hij spoort niet'.

Liefde die er zeker in de eerste vijf jaren was geweest - daar (b)leek niets meer van over, niet in de kleinste eenheid, die eenheid van consideratie of in de verte enig begrip. Zo ook tijdens dit gesprek. Want ze vertelde ook dat ze de ontmoetingen die we eind 2008, begin 2009 nog gehad hadden eigenlijk ook nergens naartoe vond gaan. Ik had de indruk gehad dat onze oude klik weer/nog voelbaar was. Dat we het toen echt wel leuk gehad hadden, en dat laatste heeft zij ook letterlijk zo gezegd. Het kon niet doorgaan vanwege haar nieuwe vriend (nu echtgenoot) omdat hij er geen prijs op zou stellen, maar ze heeft letterlijk gezegd dat ze het leuk en gezellig had gevonden. Ze zat er toen ook heel anders bij dan nu.

Verder vertelde ik er nog over dat ik het idee had gekregen dat ze het mij misschien had laten uitmaken, op mij had zitten wachten totdat ik het zou doen. Want ze wilde immers eerst niet dat het uitging, vervolgens maakte ik het uit en toen wilde ze niet meer terug, deed ze voorkomen alsof het het beste was wat haar ooit was overkomen en ik mocht vooral niet de indruk krijgen dat ze er enig verdriet van had gehad. Ik zei haar dat ik dat wel moeilijk had gevonden, dat ik degene was die er het meeste moeite leek te hebben, maar dat ik zelf als het ware ook het mes nog in handen had, dat ik mij daarom bepaalde dingen niet gunde of toestond, bepaald verdriet niet, bepaalde benaderingen naar haar toe. Nou ja, dan moest ik het maar beschouwen als dat zij het had uitgemaakt. En het was helemaal waar dat ze er weinig verdriet van had gehad, want ze had ineens allemaal mogelijkheden gezien nadat het uitging die ze voor die tijd niet had gezien. Het was dus niet zozeer dat ze mij het had laten uitmaken - al was de kans wel groot geweest dat ze het zelf anders een week nadat ik het had gedaan, zou hebben uitgemaakt.

Geen consideratie; nergens. Geen vage glinstering van liefde. Koude, harde onverschilligheid, lichte irritatie zelfs. Een groot contrast met hoe het ooit was. Ook het verhaal dat ik begin 2008 nog een keer teruggegaan was naar de plek waar het tussen haar en mij ooit begon, om daar een aan haar gerichte brief en amulet te begraven, maakte weinig indruk. Het was duidelijk: alles wat met dit onderwerp te maken had, met 'haar en mij' te maken had, moest zo snel mogelijk afgehandeld worden.

Maar dan houdt zo'n ontmoeting snel op. En zo kwamen we in het derde gedeelte van de ontmoeting. Ik had er in redelijk rap tempo doorheen gejast wat ik wilde vragen of zeggen en een dialoog is het niet geworden. Daardoor bleef dat eigenlijk ook vrij oppervlakkig. Het is ook niet prettig praten met (eigenlijk: tegen) iemand die geen forum biedt, iemand die er niet voor open staat. Zinvol is het evenmin. Maar ook omdat ze inmiddels onze ontmoetingen eind 2008, begin 2009 gedegradeerd had naar 'het ging nergens naartoe', had ik niet het gevoel dat het nog erg zinvol was om langer door te gaan, ook al zaten we er nog maar iets langer dan een uur. Omdat ik lang het gevoel had gehad dat een ontmoeting als deze voor mij erg belangrijk was, omdat het de laatste ontmoeting was met mijn M., over wie ik hier zoveel geschreven heb, die zo'n grote rol in mijn leven tot dusver heeft gespeeld, wilde ik er niet vroegtijdig een einde aan breien. Maar het gesprek ging niet echt ergens meer over.

We vielen terug op de koetjes en kalfjes, maar nu een stuk geforceerder dan eerst. Het leek alsof we allebei een beetje naar onderwerpen moesten zoeken. Familie passeerde bijvoorbeeld de revue (vragen als: 'hoe is het nu met je broer?'), net als bepaalde vrienden. Maar echt tot een gesprek kwam het niet meer. Ook al was het zo dat ik de indruk had dat ik tijdens alle drie de gedeelten van de ontmoeting wel tamelijk relaxed was en we ook heus de nodige luchtigheid erin hadden, grapjes maakten (ook grapjes waar zij om kon lachen), enzovoort, leek de koek een beetje op en bleef het stroef. Op een zeker moment keek ze daarom op haar horloge en kwam met een standaardalsuiting als 'ik moet er zo vandoor'. Ik kon op dat moment weinig anders dan hardop naar haar constateren dat we los daarvan ook gewoon uitgepraat waren.

We liepen door het café naar buiten en toen was het moment van het definitieve afscheid daar. Erg episch was het niet meer, zeker niet na hoe het gesprek verlopen was. Als het aan haar gelegen had, waren we volgens mij gewoon ieder ons weegs gegaan, maar ik zei dat ik haar ter afscheid nog even een knuffel wilde geven, wat ze toeliet. Het was iets wat ik me van tevoren had voorgenomen om te doen, maar eigenlijk sloot het na ons gesprek misschien niet meer zo heel erg aan op mijn gevoel, in ieder geval ten opzichte van de M. van het hier en nu. Daarvoor was het allemaal wat te koud en te hard geweest. De knuffel was dan ook kort en losjes. Ik zei tegen haar dat ik dacht dat ik haar dan dus wel nooit weer zou zien, waarop ze zei dat ze dat toch niet dacht, dat we elkaar heus nog wel weer zouden zien. Ik vond dat, na het hele gesprek, een wat vreemde afsluiting. Ze had ondubbelzinnig laten weten geen prijs te stellen op mij in wat voor rol dan ook in haar leven en ze gaat emigreren naar een ver land. Het zal wel een soort 'slip of the tongue' geweest zijn.

En zo kwam het moment dat we ieder ons weegs gingen. Ik met gemengde gevoelens. Blij dat het achter de rug was omdat ik er zeer gespannen naar uit had gekeken, maar me ervan bewust dat het heel anders was gelopen dan ik me had voorgesteld en dat van een echt harmonieus afscheid voor mijn gevoel geen sprake was geweest. Een forum had ze me niet geboden. Zelfs geen lichte pleister op de wonde en ik denk dat het juist een beetje begrip en/of erkenning was waar ik op gehoopt had. Ik bedacht me dat één van de dingen die ik altijd zo geroemd had van M. was dat ik haar altijd zo vreselijk lief had gevonden. Zoals ze tijdens deze ontmoeting was geweest, kon ik mij zelfs oprecht afvragen of ik haar nog wel aardig vond. De M. met wie ik ooit een relatie had, kende ik haast niet terug.

Aan de andere kant was ik me ervan bewust dat ook dit misschien een effectieve manier was om tot sluiting te komen. Een effectieve manier om het geidealiseerde beeld dat ik van M. in mijn hoofd had, dood te slaan - omdat het duidelijk is dat die niet op waarheid gebaseerd is. Er is geen enkele basis om me iets in mijn hoofd te halen over de geschiedenis na de breuk. Ondanks al mijn overpeinzingen en theorieën is de waarheid zoals ze me die voorschotelde koud en hard - net als zijzelf eigenlijk een beetje was, of (weer) leek te zijn geworden. Koud, hard, emotieloos, onaangedaan. En daarnaast misschien nog onverwacht dof; ze stond op het punt om aan een nieuwe fase in haar leven te beginnen - net getrouwd, binnenkort een nieuw leven in een land waar ze eigenlijk altijd al wilde wonen, maar van die vreugde was in haar hele houding, voorkomen en doen ook niets te bekennen.

Natuurlijk dringt de gedachte zich wel op of ze dit misschien expres zo gedaan heeft, juist wel uit consideratie, omdat ze dacht dat ik hier misschien het meeste bij gebaat zou zijn, dat dit misschien de beste manier zou zijn om er uiteindelijk voor te zorgen dat ik haar eindelijk los zou laten (zachte heelmeesters maken tenslotte stinkende wonden), maar dan ben ik weer dingen in haar voordeel aan het uitleggen, iets wat ik al veel te vaak en veel te lang en kennelijk onterecht heb gedaan. Maar vooralsnog geloof ik wel dat het effectief is geweest, want het enige wat ik voor mijn gevoel nog te verwerken heb gehad sinds die ontmoeting, was de ontmoeting zelf. Het voelt haast alsof het me gelukt is om de rest er eindelijk mee af te werpen. Haar eindelijk los te laten. Helaas betekent dat niet dat mijn liefdesleven ineens complicatieloos is; bepaalde effecten die mijn liefdesverdriet om M. hebben gehad, zijn niet zomaar weg. Maar ik geloof dat ze niet langer aan de persoon vastzitten, dat de persoon niet langer een hoofdrol speelt.

Want ik heb gemerkt dat er in de verste verte geen band meer was. Veel harder dan op deze manier kon ik er misschien niet op gewezen worden, maar die band is al lang geleden teloorgegaan en het meisje met wie ik hem meende te hebben, bleek een heel ander meisje (geworden) te zijn dan ik voortdurend voor mijn geestesoog gehad heb. De scheiding in de tijd is er een stuk sterker door zichtbaar geworden: de tijd van onze relatie, waarin zij en ik van elkaar hielden en die ik moet koesteren, en de tijd daarna, waarin wij ons van elkaar verwijderden - zij meer van mij dan andersom, maar toch.

Het is een lang en ik denk ook wat warrig stuk geworden, maar ik moet ook zeggen dat ik het moeilijk vond om te schrijven. Zoveel details waar je in kunt vervallen, zoveel belang als er in deze ontmoeting zat... Zo snel als het uiteindelijk was afgelopen (het hele samenzijn heeft nog geen twee uur geduurd)... Zoveel als ik geneigd ben om dingen te nuanceren. Het voelt zelfs ergens moeilijk om het zo neer te zetten, omdat het beeld dat ik daarmee van M. schets misschien niet zo positief is en ik heb er nog steeds moeite mee om dat te doen. Maar het is de waarheid, het is hoe het gegaan is. Niet die hardnekkige projectie van haar die ik de hele tijd, vijf jaar lang, met me heb meegedragen. Die hardnekkige projectie die voor veel pijn en verdriet heeft gezorgd en met wie ik die evenzo geprojecteerde band eigenlijk al lang niet meer had moeten willen voelen.

Het is klaar, wat mij betreft.