Mooie, wezenlijke vraag stel je daar. Laat ik een poging wagen om het uit te leggen vanuit mijn persoonlijke beleving/ervaring.

Allereerst, deze:

Weet niet of je dit bewust zo bedoeld hebt, maar zoals ik deze zin lees lijkt het alsof je impliceert dat jij, Poem, Tijd eigenlijk vrijwillig alle macht omtrent je eigen ontwikkeling toeschrijft (of er althans vanuit gaat dat Tijd hier volledig zorg voor zal dragen), waardoor tijd dus verantwoordelijk wordt voor het al dan niet doormaken van een (vruchtbaar) proces.

Zelf mis ik daarin dan zelfverantwoordelijkheid en initiatief. En ook met name het bewustzijn dat, ook al heeft factor Tijd een zekere waarde, kwaliteit en aandeel in een proces, de wezenlijke essentie die Tijd verschaft, is nog altijd volledig afhankelijk van hoe je deze tijd dan precies invult en benut.

Bijvoorbeeld: het is te verwachten dat je beleving en gevoel omtrent een breuk een half jaar na de gebeurtenis, vermoedelijk heel anders zal worden ervaren, mogelijk ook vanuit een ander blikveld bezien zal kunnen worden en met veel meer inzichtelijke bezinning zal worden beleefd, dan in de periode van de week net na het verpletterende ‘nieuws’. Maar heeft 'Tijd' dat dan gedaan, of heeft het alles te maken met het proces waar je in die maanden doorheen bent gegaan? Als het aan tijd zou liggen, dan zouden er 'vaste verwerkingstijden' staan voor het proces van relatiebreuken. Maar als je hier op de site om je heen leest, bewijst de praktijk anders. Drie, vijf, acht jaar en nog steeds in 'de verwerking van'. Is Tijd deze individuen dan niet genadig geweest, of zou het mogelijk kunnen liggen aan de manier waarop een proces/verwerking wordt aangegaan?

Tenminste – en dan komen we direct op het wellicht abstracte gegeven terecht van dat ‘harde werken’ – als je daadwerkelijk in staat bent geweest en het je gelukt is om in de maanden erna de gebeurtenissen te leren doorgronden, inzichtelijk hebt kunnen reflecteren op je eigen gedragingen, behoeften en verwachtingen (en gedeeltelijk die van je partner) die mogelijk hebben bijgedragen aan die uiteindelijke breuk.

Ik ben van mening dat wanneer iemand twijfelt, of wanneer iemand de relatie beëindigd op wellicht zelfs een zeer onwenselijke en onplezierige manier, dit niet per definitie maakt dat diegene ‘fout’ is, of het automatisch gerelateerd behoort te worden aan gedragsproblematiek uit één van de stoornis-clusters. We zijn niet allemaal in staat om op een sociaal-maatschappelijk voor onze partner/omgeving wenselijke manier om te gaan met zodanig heftige (conflicterende) emoties waar iemand geen raad mee weet - en dus heel resoluut, abrupt dan maar heel snel vanaf probeert te komen.

‘Hard werk/en’ is ook wel een abstract begrip. Hard werken kan bijvoorbeeld zijn, om jezelf uit je veilige comfortzone te plaatsen. Kan een ‘onveilig gevoel’ oproepen. Vaak dus toch maar ‘liever niet doen’. Dit toch aangaan, in plaats ervan weg te vluchten om dit juist te vermijden, is ‘hard werken’, omdat je vaardigheden zal moeten gaan aanbreken waar je niet bekend mee bent en die wellicht ook niet zo goed ontwikkeld zijn. Je gaat jezelf 'zien' en leren kennen op een manier die je niet van jezelf kent of gewend bent. Dat kan eng zijn.

Wanneer je angst hebt om alleen te zijn en je ‘normale’ reactie daarop is om je altijd te omgeven met een partner en/of een relatie die destructief en ondermijnend is voor je eigenwaarde en zingeving, dan komt uit je besluit om jezelf deze ‘vluchtroutes’ voortaan te gaan ontzeggen, behoorlijk ‘hard werk’ voort. Je zult je namelijk ontheemd en onveilig voelen in deze nieuwe situatie, waarbij de tijd dat je nu op jezelf bent aangewezen, confronterend en allereerst als zeer onaangenaam ervaren zal worden.

Jarenlang in een huwelijk of relatie vastzitten, die eigenlijk allang geen inspiratie, prikkels of zelfontwikkeling biedt, maar waarin je vrijwillig blijft vastzitten omdat dit nu eenmaal die ‘veilige zekerheid’ biedt - en dan het besluit nemen om tóch de ‘onzekerheid’ van het ‘niet weten’ aan te gaan en de zingeving van je persoonlijke reis te gaan ontdekken, kan ‘hard werken’ zijn. Waar je voorheen in je veilige haven van ‘zekerheden’ nergens gedwongen werd om de confrontatie met jezelf aan te gaan, zal de periode dat je alleen op jezelf bent aangewezen, je hier vermoedelijk wel op de dieper gelegen lagen in jezelf confrontaties op dat gebied gaan opleveren.

Hard werken is objectief naar jezelf kijken en erkennen ‘waarom je doet wat je doet’. Het is in alle pijnlijk confronterende eerlijkheid inzicht verkrijgen en het doorgronden van je (irreële) behoeften, je verwachtingen, je eigen gevoeligheden die op sommige cruciale punten mogelijk heling eisen. Hard werken is jezelf de kritische vragen stellen en jezelf niet tevreden stellen met een ‘lapmiddel’ (een of andere verklaring, excuus, kreet, spreuk of uitleg die nergens aan verandering of bijstelling onderhevig is) die op de wonden worden neergelegd en waardoor de wezenlijke antwoorden (en dus helende werking) worden gesmoord.

Hard werken is in alle kwetsbaarheid en eerlijkheid aan jezelf toegeven waar je staat, hoe het komt dat je daar staat, waar je vandaan komt en waar je naartoe wil. Hard werken is het vermogen ontwikkelen om naar je eigen denken en handelen te kijken en te doorgronden of de antwoorden die je jezelf hierover geeft, je ook in positieve zin verder in je ontwikkeling brengen. Met andere woorden: wérkelijk aan de praktijk zijn gerelateerd. Hard werken is iemand vergeven, omdat je accepteert dat diegene 'op dat moment in zijn/haar leven geen andere keus zag dan de wijze waarop diegene met je is omgegaan': hard werken is accepteren dat we elkaar pijn kunnen doen en dat we dus pijn zullen ervaren. Hard werken is er zorg voor te dragen dat je jezelf niet laat vergiftigen door pijnlijke ervaringen. Hard werken is je angsten aan gaan en jezelf dus in 'tegenwerkende' richting die voorheen zo 'natuurlijk' voelde, gaan duwen. De angst IN, in plaats van ervan weg. Hard werken is soms juist niet die 'afleidingen' gaan zoeken om jezelf 'beter te voelen', maar in je eentje met jezelf proberen dit 'beter leren voelen' te bewerkstelligen. Soms is het huilen in je eentje alleen op de bank, minder verschrikkelijk dan de angst voor de beeldvorming die je erover koestert. Hard werken is soms 'de stilte' aan te gaan, in plaats van je hoofd te vullen met allerlei lawaai om je eigen innerlijke stem te sussen.

Etcetera, etcetera...

Hoe groter je reflectieve denkwereld waarin je met je gedachten, onderzoekende vragen & antwoorden kunt rennen, hoe groter het zelfinzicht.

Stel je bijvoorbeeld voor, Poem, hypothetisch: dat het inzicht komt dat het schrijven over 'Haar' je zo weinig brengt. Dat je jezelf de vraag zou gaan stellen, hoe het komt dat je steeds over haar wil blijven schrijven, terwijl het op het contact dat je al dan niet met haar zou wensen, geen enkele invloed of verbetering heeft. En dus besluit je uit deze comfortzone te gaan stappen waar je wellicht misschien wel te diep in bent vastgeraakt, om eens te gaan doorgronden wat er dan gebeurt.

En je neemt jezelf voor om vanaf morgen niet meer over je Onbereikbare Liefde te gaan schrijven.

Hoe ga je je voelen? Wat gaat er in je aangeraakt worden (en wat bijvoorbeeld ineens niet meer), als je niet meer over haar schrijft, maar andere onderwerpen gaat aansnijden? Wat ga je tegenkomen? Welke confrontaties met jezelf ga je tegen komen? Ect...

Hoe 'Hard Werken' zou dat zijn, denk je, om daar verandering in aan te gaan brengen en jezelf ertoe te zetten dit aan te gaan?